یکی از مهم ترین ویژگی در خودروهای امروزی که می تواند یک مزیت بسیار بزرگ نیز به شمار آید، فرمان هیدرولیک است. در چند دهه قبل وجود نیروهای کمکی برای استفاده از فرمان بسیار مرسوم نبود؛ ولی حالا وجود یک نیروی کمکی برای هدایت فرمان مزیتی بسیار بزرگی به شمار می آید.. طرز کار فرمان هیدرولیک بدین شکل است که از نیروی هیدرولیکی برای کمک به راننده در چرخش چرخ ها استفاده می کند. این سیستم، نسبت به فرمان مکانیکی، کار را برای راننده راحت تر و سبک تر می کند.
در برخی از مواقع لرزش فرمان می تواند در این نوع از سیستم هدایت آزار دهنده باشد؛ معمولا علت لرزش فرمان مربوط به پمپ هیدرولیک، سیلندر، اهرم فرمان و… می باشد و باید به طور تخصصی مورد بررسی قرار گیرد.
جعبه فرمان چیست؟
جعبه فرمان خودرو یکی از مهم ترین و اصلی ترین اجزای سیستم فرمان است که موجب ایجاد تمایز در انواع سیستم های فرمان می شود. در حقیقت نوع جعبه فرمان خودرو است که نوع سیستم هدایت در خودرو را تایین می کند. همچنین این قطعه اصلی ترین قطعه ای است که در کیفیت عملکرد سیستم فرمان تاثیر بسزایی دارد و کیفیت آن راحتی و نرمی در هدایت را برای راننده فراهم می کند. معمولا اساس کار در تمامی جعبه فرمان ها به این صورت است که راننده غربیلک فرمان را می چرخاند، گشتاور و حرکت دورانی حاصل از این چرخش به جعبه فرمان منتقل می شود.
سپس جعبه فرمان فرمان خودرو حرکت دورانی غربیلک را به حرکت خطی تبدیل می کند، این تبدیل از طریق میله بندی فرمان یا شغال دست های چپ و راست به سمت سگ دست منتقل خواهند شد و در آخر سگ دست روی سیبک ها به سکت داخل یا خارج می چرخد و نتیجه این حرکت موجب پیچیدن چرخ ها به سمت چپ یا راست می شود. جعبه فرمان هایی که در صنعت وجود دارند به دو دسته کلی مکانیکی و کمکی تقسیم می شوند، هرکدام از این دو دسته دارای انواع مختلف و زیر مجموعه های مخصوص به خود هستند. توجه داشته باشید که حتی قطعات سازنده هرکدام از این دو دسته کاملا متفاوت است.
جعبه فرمان هیدرولیکی چیست و از چه اجزایی تشکیل شده است؟
رایج ترین و اولین جعبه فرمان به کار گرفته شده در بازار جعبه فرمان هیدرولیکی است، این نوع از جعبه فرمان ها به علت مقرون به صرفه بودن و راحتی در تولید بسیار رایج هستند. این جعبه فرمان از نوع کمکی می باشند و همچنین ساختار بسیار شبیهی به جعبه فرمان مکانیکی دنده شانه ای نیز دارند. ساختار تشکیل دهنده این قطعه بدین صورت هستند که از یک فشار هیدرولیکی برای به حرکت در آوردن دنده شانه ای کمک گرفته می شود تا راننده با استفاده از نیروی کمتری دوران غریبلک را انجام بدهد.
جعبه فرمان دنده شانه رایج ترین نوع از جعبه فرمان های مکانیکی می باشد که همچنان بسیار در صنعت مورد استفاده قرار می گیرد، این قطعه با نام های کشویی و راک اند پینیون نیز در میان صنعتگران شناخته شده می شود. اصلی ترین دلیل برای استفاده از این نوع جعبه فرمان سبک بودن و اشغال کردن فضای کم آن است.
در اصل پوسته جعبه دنده در این نوع از جعبه دنده از یک سیلندر فلزی ساخته شده است و اجزای فرمان نیز از قطعاتی مانند شامل بست اتصال، پوسته، بازوی فرمان، پیچ و مهرههای تنظیم لقی و… تشکیل شده همچنین پینیون و دندهشانهای که در صنعت با نام راک نیز شناخته شده می شود اصلی ترین قطعه سازنده این نوع ازجعبه فرمان است.
طرز کار فرمان هیدرولیکی به چه صورت است؟
سیستم فرمان هیدرولیک یک مدار بسته است که از فشار روغن هیدرولیک به وسیله پمپی مخصوص تحت فشار قرار گرفته و در هنگام تغییر جهت چرخ ها بر اساس تغییر زاویه فرمان استفاده می شود. در این مدار پمپ وظیفه دارد که نیروی دورانی و چرخشی خودرا با استفاده از تسمه دریافت کرده و روغن را با فشاری معادل 70 بار به سمت لولههای فشار قوی یا لولههای رفتار ارسال کند. در این لوله ها روغن با همان فشار 70 بار به سمت پشت شیر هیدرولیک انتقال پیدا می کند، همچنین در داخل شیر هیدرولیک سوراخ هایی وجود دارد تا با چرخش فرمان به سمت چپ یا راست، برخی از سوراخ ها باز یا بسته می شوند.
بدین ترتیب هدایت روغن در جهت های چپ یا راست جک هیدرولیک کنترل می شوند. با ورود روغن به هر سمت جک، حرکت فرمان راحت تر خواهد شد و در نتیجه روغن مجددا از داخل جک عبور کرده و به سمت لوله های برگشت که با نام لوله های فشار ضعیف نیز شناخته شده می شوند، حرکت می کند. روغن از طریق لوله های فشار ضعیف به سمت مخزن هدایت شده و این بازگشت به مخزن موجب می شود تا پمپ در حین کار خود با کمبود روغن مواجه نشود.
مزایا و معایب فرمان هیدرولیک
از جمله مهم ترین مزیت های فرمان هیدرولیک این است که این فرمان باید به نسبت فرمان های مکانیکی و قدیمی کاملا نرم و راحت حرکت کند، ولی بهتر است بدانید که این جعبه فرمان بسیار مزایای دیگری نیز دارد که وجود این مزیت ها دلیل بر استفاده زیاد از این نوع فرمان است. برخی از این مزایای عبارتند از:
- کاهش پیدا کردن نیرو برای دوران غربیلک توسط راننده
- افزایش پیدا کردن پایداری در حین رانندگی
- کاهش پیدا کردن لرزش در فرمان خودرو
- کاهش پیدا کردن حساسیت در فرمان هودرو به هنگام سرعت های بالا
- کنترل راحت تر فرمان در سرعت های بالا
طرز کار فرمان هیدرولیک بدین صورت است که در صورت ثابت بودن غریبلک می تواند به فعالیت خود ادامه دهد، بدین ترتیب اگر خودرو در مسیر مستقیم، حرکت کند و راننده دست خود را از روی فرمان بردارد خودرو به حرکت مستقیم خود ادامه میدهد و جهت فرمان تغییری نخواهد کرد. البته این مسئله موجب به هدر رفتن بسیاری از انرژی می شود، علاوه بر این فرمان هیدرولیک برخی از عیب های دیگری را نیز دارد همانند:
- قیمت بالا برای ساخت، تعمیر و تعویض این نوع از فرمان
- زیاد شدن مصرف سوخت به دلیل حرکت مداوم پمپ
- کاهش پیدا کردن توان موتور به دلیل استفاده پمپ از نیروی موتور
- احتیاج داشتن به گشتاور بیشتر برای فرمان داد به خودرو در هنگام خاموش بودن خودرو
- استهلاک بیش از اندازه به دلیل فعال بدن مداوم پمپ
سخن پایانی
با پیشرفت تکنولژی استفاده از فرمان هایی با نیروی کمکی بسیار مرسوم تر شده، معمولا ما این نوع از فرمان هارا با نام فرمان های هدیرولیکی می شناسیم در حالت کلی طرز کار فرمان هیدرولیک بدین شکل است که از نیروی هیدرولیکی برای کمک به راننده در چرخش چرخ ها استفاده می کند. برخی از اصلی ترین اجزای تشکیل دهنده این قطعه عبارتند از پمپ هیدرولیک، جعبه فرمان، سیلندر هیدرولیکو… باید توجه داشت که غربیلک مزیت های بسیاری به نسبت فرمان های قدیمی تر دارد که وجود این مزیت ها موجب شده اکنون در اکثر خودرو ها از این نوع فرمان استفاده شود.
با این حال برای ماشین هایی با این سیستم نیز ممکن است گاهی مشکلاتی رخ دهد که می توانید با امداد خودرو تهران یا شهر محل سکونت تماس بگیرید.